سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گاز co2
سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گاز co2
سالانه صدها سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گاز CO2 در سراسر دنیا نصب می شود، و متاسفانه تعداد قابل توجهی از انسانها جان خود را بر اثر تخلیه این سیستم ها و تنفس ناخواسته گاز سمی CO2 از دست می دهند.
بدیهی است که به علت خاصیت اطفاء کنندگی بسیار عالی ، ارزان ، غیر عادی، تمیز و در دسترس بودن این گاز، سیستم های اطفاء حریق گاز CO2 یکی از ایده آل ترین سیستم ها جهت اطفاء حریق در مناطق صنعتی محسوب می شوند.
راهکار کاهش صدمات و مرگ و میر ناشی از تنفس ناخواسته این گاز توجه بیشتر به مسائل ایمنی است.
به طور کلی سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک گاز CO2 بر دو نوع می باشند:
Local Application
Total Flooding
در سیستم های Local Application، تخلیه گاز CO2 بصورت موضعی بر محل حریق صورت می گیرد، که باعث سرد ، خفه شدن و در نهایت اطفاء حریق می شود.
در روش Total Flooding، مقدار از قبل مشخصی گاز CO2، توسط شبکه لوله کشی و نهایتا نازلها، در یک اتاق یا محوطه ی کاملا بسته، تخلیه می شود. حداقل غلظت مورد نیاز گاز CO2 جهت این سیستمها 34% است
و از آنجا که تنفس این گاز با غلظت بیشتر از 17% در مدت زمان یک دقیقه باعث مرگ میشود لذا این سیستمها فقط مناسب مکانهایی می باشند که انسانها در آن مکانها بهندرت حضور دارند. بدیهی است که قرارگیری در معرض تخلیه سیستمهای Total Flooding نسبت به سیستمهای Local Application به مراتب خطرناکتر می باشد.
ایمن سازی یک سیستم اطفاءحریق اتوماتیک گاز دی اکسید کربن مشتمل بر موارد ذیل است:
1- نصب تجهیزات ایمنی بر روی سیستم اطفاء حریق گاز CO2
2- ایمن سازی ساختمان و زون اطفاء حریق
3- آموزش پرسنل
نصب تجهیزات ایمنی بر روی سیستم اطفاء حریق گاز CO2 :
• براساس استاندارد NFPA12 ویرایش سال 2011، بر روی تمامی سیستم های گاز CO2 می بایست Lock Out Valve نصب شود. این شیر معمولا یک شیر توپی بوده که بین مسیر سیلندرها و نازلها تعبیه شده و در صورت تخلیه ناخواسته گاز CO2، مانع ورود گاز به داخل شبکهلوله کشی می شود. باز یا بسته بودن این شیر می بایست توسط تابلو مرکزی، کنترل گردد.
این شیر در حالت عادی باز است ولی در شرایط زیر می بایست بسته و قفل شود:
• حضور افراد ناآشنا با این سیستم در داخل ساختمان
• عدم امکان خروج کامل افراد در زمان تاخیر سیستم
• در زمان سرویس نگهداری و تست سیستم
بدیهی است، Service Disconnect Switch که بر روی تابلو اطفاء حریق قرار داشته و مدار تحریک سیستم اطفاء حریق را بطور الکترونیکی غیر فعال می کند، نمی تواند جایگزین Lock Out Valve شده، و وجود هر دو ضروری می باشد.
• بر اساس استاندارد NFPA 12 ویرایش سال 2011، استفاده از آژیر پنوماتیکی و تاخیر پنوماتیکی در اکثر موارد برای سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک گاز CO2 از نوع Total Flooding ضروری است و در سیستم های Local Application نیز اگر افراد در معرض گاز CO2 با غلظت بیش از 7.5% ، به مدت بیشتر از 5 دقیقه قرار بگیرند، استفاده از آژیر پنوماتیکی و تاخیر پنوماتیکی ضروری می باشد.
بدیهی است، تاخیر الکترونیکی که بر روی تابلو اطفاء حریق تنظیم شده، و باعث تاخیر در فرایند تخلیه گاز می شود ، نمی تواند جایگزین تاخیر پنوماتیکی شده و وجود هر دو ضروری می باشد. همچنین آژیرهای الکترونیکی نیز نمی توانند جایگزین آژیر پنوماتیکی شده و وجود هر دو الزامی است.
• از آنجا که گاز دی اکسید کربن یک گاز بی بو است، لذا استاندارد NFPA12 پیشنهاد می کند که در هنگام تخلیه، به گاز CO2 یک ماده بو دار کننده مانند عصاره کاج اضافه شود تا تمامی افراد به محض استشمام این بوی متمایز، متوجه وجود گاز CO2 در اطرافشان شده و به سرعت به مکانی امن بروند. این وسیله Odorizer یا بودار کننده نامیده می شود. البته استفاده از دتکتور گاز دی اکسید کربن یا دتکتور گاز اکسیژن نیز جهت هشدار وجود گاز CO2 مفید است.
2- ایمن سازی ساختمان و زون اطفاء حریق :
یکی از راهکارهای جلوگیری از صدمه افراد در اثر تنفس ناخواسته گاز CO2 ایمن سازی ساختمان و زون اطفاء حریق می باشد.
بر اساس استاندارد NFPA 12 ، این اقدامات ایمنی مشتمل بر موارد ذیل است:
• وجود تابلوهای هشدار دهنده و آموزشی در مبادی ورودی و داخل زون های اطفاء حریق که افراد را متوجه خطر و مطلع به مسائل ایمنی نماید.
• وجود هشدارها، آژیرها و پیامهای سمعی و بصری کافی در داخل زونهای اطفاء حریق، تا به افراد جهت تخلیه سریع مکان در مدت زمان تاخیر سیستم، اخطار داده شود.
• وجود مسیرهای خروج و پله های فرار مناسب و کافی، بدون موانع و با روشنایی کافی.
• استفاده از درب های خود بسته شو، به بیرون باز شو و دودبند در مبادی خروجی
• وجود علایم و تابلوهای خروج که ضامن تخلیه سریع و ایمن افراد به محلی امن باشند.
• بستن اتوماتیک کلیه دریچه ها، درب ها، پنجره ها و کانالها قبل از تخلیه گاز CO2 تا از نشت گاز CO2 به مناطق دیگر جلوگیری شود.
• قطع سیستم تهویه مطبوع و بستن اتوماتیک دمپرهای مربوطه.
• وجود علائم، تابلوهای هشدار دهنده و آژیرهای خطر در محلهای ورود که از داخل شدن افراد به محل تخلیه گاز قبل از تهویه کامل خودداری شود.
• در نظر گرفتن راهکاری سریع و مناسب جهت تهویه و خارج نمودن گاز CO2 از زون مورد نظر پس از اتمام عملیات اطفاء حریق.
• در نظر گرفتن راهکاری سریع و مناسب جهت نجات دادن افرادی که ممکن است در داخل زون اطفاء حریق گیر افتاده باشند. عملیات نجات می بایست توسط افراد آموزش دیده و متخصص به همراه دستگاه تنفسی صورت پذیرد.
• توجه کافی به مناطق مجاور که امکان نشت گاز به آنها وجود دارد، به ویژه مناطقی که پایین تر از زون اطفاء حریق قرار دارند زیرا گاز CO2 5/1 برابر از هوا سنگین تر است و تمایل به نشت به سطوح پایین تر دارد.
نمونه تابلو هشدار پیشنهاد شده در استاندارد NFPA 12
3- آموزش پرسنل :
تمامی مسائل ایمنی ذکر شده تنها زمانی موثر خواهد بود که آموزش کافی به پرسنل در این خصوص داده شود.
آشنا ساختن پرسنل و مسئولین به نحوه عملکرد و خطرات این سیستم و همچنین برگزاری مانورهای تمرینی دوره ای، پرسنل را در صورت بروز حادثه آماده کرده و امکان بروز صدمات را به حداقل می رساند.
بدیهی است که موارد ایمنی مطرح شده در این مقاله تنها بخشی از راهکارهای ایمنی سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک گاز CO2 می باشند. جهت بررسی دقیق تر، مطالعه آخرین ویرایش استاندارد NFPA 12 پیشنهاد می گردد.
تخلیه سیستم اطفاء حریق گاز CO2 به صورت Local Application
تخلیه سیستم اطفاء حریق گاز CO2به صورت
